مقدمه: سینوزیت از شایعترین بیماری های گزارش شده در دهه های اخیر است که به عنوان یک بیماری مولتی فاکتوریال از آن یاد می شود. رابطه قطعی تنوع آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی نیز با سینوزیت، هنوز مورد شک است. Computed Tomography (CT) روش تصویربرداری انتخابی برای ارزیابی سینوسها و فاکتورهای آناتومیک مستعد کننده ایجاد سینوزیت است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی ارتباط تنوع آناتومیکی کمپلکس سینونازال با سینوزیت سینوسهای ماگزیلاری با استفاده از تصاویر CT اسکن مالتی اسلایس بود. مواد و روش ها: تصاویر CTاسکن سینوس های پارانازال 106 بیمار (212 سینوس ماگزیلا) مراجعه کننده به بیمارستان شهید کامیاب مشهد که با دستگاه CTاسپیرال16 اسلایس با ضخامت برش 75/0 میلیمتر تهیه شده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع آناتومیک نرمال شامل؛ سلول آگرنازی، اتمویید بولا، کونکا بولوزا، کونکای میانی پارادوکس و انحراف سپتوم میانی بینی ارزیابی و ثبت شدند. نمونه ها به دو گروه سالم که فاقد افزایش ضخامت مخاط در دیواره های سینوس ماگزیلا بودند و گروه بیمار (مبتلا به سینوزیت) که افزایش ضخامت مخاط بیش از 2 میلیمتر را در حداقل یکی از دیواره ها نشان می دادند، تقسیم بندی شدند. با استفاده از آنالیزهای آماری Chi-square و T مستقل ارتباط تنوع آناتومیک با سینوزیت سینوس های ماگزیلاری بررسی گردید. یافته ها: آزمون کای دو، بین وجود کونکای میانی پارادوکس و انحراف سپتوم میانی بینی با افزایش ضخامت مخاط سینوس (ابتلا به سینوزیت) رابطه آماری معنی داری نشان داد. (P≤, 0. 001) همچنین با استفاده از آزمون T-student مشخص شد که تفاوت آماری معنی داری در ابعاد کونکا بولوزا، آگرنازی و اتمویید بولا بین دو گروه سالم و بیمار وجود نداشت. نتیجه گیری: یافته های مطالعه ما مشخص کرد که بین وجود کونکای میانی پارادوکس و انحراف سپتوم میانی بینی با ابتلا به سینوزیت سینوس ماگزیلا، ارتباط وجود دارد ولی سایر تنوع آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی (سینونازال) با ایجاد سینوزیت ارتباطی ندارد.

زمینه و هدف: سی تی اسکن یک روش تصویربرداری با دز بالاست و در سی تی اسکن جمجمه، چشم و تیروئید دو عضو حساس به پرتو هستند. در این مطالعه دز موثر چشم و تیروئید بیماران با استفاده از دزیمتر ترمولومینسانس (TLD) ارزیابی شده اند.روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی در سه بیمارستان با سه نوع دستگاه بنام های GE مدل 2 اسلایس (کد 1)، GE مدل 8 اسلایس (کد 2)، Siemens مدل 16 اسلایس (کد 3) انجام شد. تعداد 51 نمونه از بیمارستان های منتخب شهر رشت در شهریور و مهر سال 1395 با استفاده از TLD جمع آوری گردید. پس از کالیبراسیون TLD ها در مرکز کالیبراسیون، این دزیمترها بر روی پلک و تیروئید بیماران قرار داده شد و میانگین دز موثر دریافتی چشم و تیروئید این بیماران در طول آزمون سی تی اسکن جمجمه بررسی شد. داده ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل و نتایج با استفاده از آزمون واریانس ANOVA (P<0.05) انجام شد. یافته ها: متوسط دز موثر دریافتی چشم و تیروئید بیماران در بیمارستان با کدهای 1 و 2 و 3 به ترتیب 2.66±2.04 mSv و 0.03±0.009 mSv و 1.80±1.11 mSv و 0.03±0.02 mSv و 1.94±0.95 mSv و 0.04±0.01 mSv گزارش شد. اختلاف معناداری میان دز موثر چشم و تیروئید بیماران در هر سه بیمارستان یافت شد (P<0.05). علی رغم تفاوت دز موثر بین دز موثر چشم راست و چپ، بین لب راست و چپ تیروئید اختلاف معناداری مشاهده نشد (P>0.05).نتیجه گیری: مهمترین عامل پرتوگیری بیماران نحوه انجام آزمون توسط کارشناس مربوط است.

مقدمه: تحقیق حاضر به منظور مقایسه CT scan اسپیرال با سی تی اسکن معمولی و بررسی تاثیر افزایش فاکتور Pitch در کیفیت تصاویر در تصویربرداری از قفسه سینه انجام گردید. روش های مورد مقایسه شامل CT scan معمولی و  CT scan اسپیرال با سه فاکتورpitch 1.2 ، 1.5 ،1.7 می باشد. در هر روش 30 بیمار بالغ با جثه متوسط مورد ارزیابی قرار گرفتند. مواد و روش ها: پس از انجام CT scan به منظور مقایسه کیفیت تصاویر، برای هر بیمار از سه محل آناتومیکی ریه شامل قله، ناف و قاعده ریه در دو نمای مدیاستن  و ریه با پنجره ثابت و توسط دستگاه چاپگر لیزری تصویر چاپ گردید. پس از حذف اطلاعات مربوط به نحوه اسکن از روی کلیشه، تصاویر توسط رادیولوژیست ارزیابی شدند. نتایج و بحث: ابتدا در هر روش CT scan بیماران در سه گروه BMI متفاوت مورد ارزیابی قرار گرفتند و تفاوت واضحی در قابلیت مشاهده جزییات تصویر در افراد با جثه های متفاوت مشاهده نشد. سپس در روش های چهارگانه  CT scanتصاویر نمای ریه در یک گروه "تمام بیماران" و تصاویر نمای مدیاستن در سه گروه "با تزریق ماده حاجب" و "بدون تزریق ماده حاجب" و "تمام بیماران" در نمای مدیاستن مورد مقایسه قرار گرفتند. در این بررسی مشخص گردید که تصاویر در  CT scanاسپیرال با pitch = 1.2 و pitch = 1.5 تفاوت واضحی با تصاویر حاصل از CT scan معمولی ندارند و استفاده از pitch=1.7 تا حدی موجب کاهش کیفیت تصویر می گردد. ولی تصاویر حاصل همچنان از کیفیت قابل قبول برخوردار می باشند.

زمینه و هدف: افزایش استفاده از اسکن های توموگرافی کامپیوتری در دندانپزشکی، به ویژه برای ایمپلنت ممکن است پرتوگیری و خطرات آن را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد. در طی سال های اخیر توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی به عنوان یک مدالیته تصویربرداری دندانپزشکی معرفی شده است. هدف این مطالعه مروری ارایه اطلاعات جامعی بود که تا به امروز در باره دوز پرتوی و کیفیت تصاویر توموگرافی کامپیوتری مولتی اسلایس (MSCT) معمولی، توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی (CBCT) و رادیوگرافی پری اپیکال در تصویربرداری دندانپزشکی منتشر شده است.روش بررسی: مروری بر متون با جستجو در بانک های اطلاعاتی PubMed، Google Scholar،Science Direct and Scopus با استفاده از واژگان کلیدی (CBCT, MSCT, Periapical radiography, radiation dose of dentistry ) انجام شد. محدوده جستجوی مقالات بین سال های 1993 تا 2015 بود.نتیجه گیری: در مقایسه با MSCT زمان اسکن کوتاه و دوز پرتوی کمی داشته، اما در مقایسه با رادیوگرافی پری اپیکال دوز پرتوی بالاتری داشت. در عوض CBCT با آشکارساز صفحه مسطح نسبت به MSCT از قدرت تفکیک فضایی بالاتری برخوردار بود. همچنین رادیوگرافی پری اپیکال کنتراست تصویر خوب و قدرت تفکیک نسبتا بالایی داشت. به طور کلی،CBCT برای تصویربرداری از بافت های سخت مناسب بوده و MSCT برای تصویربرداری از بافت های نرم ترجیح داده می شود.

پیش زمینه: استفاده از پیچ پدیکولار در اصلاح دفرمیتی اسکولیوزیس بالغین مزایای زیادی نسبت به روش های اصلاحی قبلی دارد که از جمله می توان به اصلاح بهتر در پلن کرونال و عوارض کمتر از دست رفتن ثابت سازی ستون فقرات نام برد. اما کارگذاری پیچ پدیکولار در مهره های چرخیده و اسکولیوتیک همراه با پدیکول های تغییر شکل داده، کار آسانی نیست. استفاده از رادیوگرافی های مکرر و یا فلوروسکوپی یا ناویگیشن حین عمل، ضمن طولانی کردن زمان عمل، معمولا پرهزینه است و پزشک و بیمار را تحت دوز بالایی از اشعه قرار می دهد. اما وابسته به تجربه جراح و انتخاب نقطه ورود مناسب با توجه به نشانه «دست آزاد» روش های آناتومیک است. از طرفی مطالعات پس از عمل با کمک سی تی اسکن در این زمینه محدود است. مواد و روش ها: در فاصله سال های 1393 تا 1395، در یک بررسی آینده دست «نگر، تعداد 13 بیمار با اسکولیوزیس ایدیوپاتیک، با روش «دست آزاد» جراحی و بررسی قرار گرفتند. نتایج پس از عمل این روش کارگذاری پیچ و اصلاح دفورمیتی را با کمک سی آزاد تی اسکن مولتی اسلایس به عنوان روش ارجح ارزیابی موقعیت پیچ ها مورد توجه قرار دادیم. موقعیت پیچ های پدیکولار را به  و «عالی» و «بدجاگذاری شده» تقسیم کردیم که این «بدجاگذاری شده» می تواند در سمت دیواره مدیال پدیکول و یا لترال و یا سوپریور و یا انفریور و یا انتریور باشد. میزان جابجایی را از درجه صفر تا 4 در نظر گرفتیم. درجه صفر، پیچ کاملا در داخل پدیکول بود و درجه یک، کمتر از 2 میلی متر، درجه دو بین 2.1 تا 4 میلی متر، درجه سه بین 4.1 تا 6 میلی متر و درجه چهار بیشتر از 6 میلی متر تقسیم بندی شد.یافته ها: از مجموع 720 پیچ کارگذاری شده 623 (86.6%) پیچ، کاملا در داخل پدیکول بود و 97 پیچ (13.5%) بدجاگذاری شده بود که 39 (40.2%) پیچ ها به سمت مدیال جابجا شده بودند و و 58 (59.8%) به سمت لترال جابجا شده بودند. بنابراین شیوع «بدجاگذاری» لترال بیشتر از مدیال بود. اما میزان پیچ های بدجاگذاری شده، در تمام موارد کمتر از 2 میلی متر (درجه 3) بود. هیچ مورد پیچ بد جاگذاری شده، در جهت سوپریور و اینفریور نداشتیم و تنها یک پیچ 4 میلی متری به سمت انتریور جابجا شده بود که تعویض شد. نتیجه گیری: کارگذاری پیچ پدیکولار در درمان جراحی ایدیوپاتیک اسکولیوزیس به روش دست آزاد، روشی مطمئن و قابل قبول با میزان عوارض کم و زمان عمل جراحی کوتاه است و نیازی به اشعه در ضمن عمل نیست.

مقدمه: کاربرد تکنیک های پیشرفته رادیوگرافی در دندان پزشکی امری اجتناب ناپذیر است. کاربرد این تکنیک ها به طور ناخواسته سبب دریافت اشعه X توسط ارگان های حساس سر و گردن می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان دوز دریافتی غده تیروئید در توموگرافی کانونشنال اسپیرال و توموگرافی کامپیوتری اسپیرال انجام گردید.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی- آزمایشگاهی، به منظور بررسی میزان دوز دریافتی به غده تیروئید از 10 عدد دوزیمتر TLD (Termoluminecense detector) GR-200 دایره ای شکل در فانتوم شبیه RANDO مرد (قسمت سر و گردن، یعنی ده قطعه اول آن) استفاده شد. سپس توموگرافی کامپیوتری اسپیرال از نواحی قدام و خلف فک بالا و پایین به همراه لترال اسکات ویو به عنوان فیلم راهنما و توموگرافی کانونشنال اسپیرال از فک بالا، فک پایین و هر دو فک به همراه رادیوگرافی پانورامیک به عنوان فیلم راهنما تهیه شد. تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات توسط نرم افزار SPSS11.5 و آزمون آماری Kruskal -Wallis و Mann-Whitney انجام شد .(a= 0.05)یافته ها: بیشترین و کمترین میانگین دوز جذبی غده تیروئید به ترتیب مربوط به توموگرافی کامپیوتری همزمان فکین و توموگرافی کانونشنال اسپیرال قدام فک بالا بود (5.92±0.01 و 0.79±0.01 میلی سیورت). میانگین دوز جذبی غده تیروئید در توموگرافی کانونشنال اسپیرال نسبت به توموگرافی کامپیوتری کمتر بود. به استثنای تکنیک توموگرافی کانونشنال اسپیرال در خلف و قدام فک پایین (p value = 0.276) سایر تکنیک ها اختلاف معنی دار داشتند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، دوز جذبی ارگان تیروئید در توموگرافی کانونشنال اسپیرال در هر ناحیه از فکین کمتر از سی تی اسکن مربوط به آن فک بود. بنابراین در طرح درمان هایی که نیاز به نمای سه بعدی و برش های عرضی از منطقه محدودی از فکین است، به نظر می رسد توموگرافی کانونشنال اسپیرال آن ناحیه از فک نسبت به سی تی اسکن اسپیرال مربوطه ارجحیت دارد.

زمینه و هدف: در ناحیه شکم و لگن به دلیل بودن ارگان های حساس به پرتو و افزایش تعداد درخواست های آزمون های سی تی اسکن، نگرانی ها نسبت به افزایش دوز بیماران به شدت افزیش یافته است. از این رو هدف از این مطالعه تعیین دوز جذبی ارگان های حساس به پرتو و دوز موثر بیماران در سی تی اسکن شکم و لگن با استفاده از نرم افزار ImPACT CT Patient Dosimetry بود.روش بررسی: این مطالعه توصیفی-مقطعی، از آبان تا اسفند سال 1394 در بیمارستان امام رضا (ع) ارومیه انجام شد. داده های دموگرافی و دوزیمتری 100 بیمار اسکن شده با سی تی اسکن 6 اسلایسی، از طریق فرم های جمع آوری داده ها، گردآوری شدند. برای تعیین دوز جذبی ارگان های حساس به پرتو و در نهایت دوز موثر بیماران، نرم افزار محاسباتی ImPACT CT Patients Dosimetry Calculator (version 1.0.4, Imaging Performance Assessment on Computed Tomography, www.impactscan.org) مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین و انحراف معیار دوز بیماران در اسکن سی تی شکم و لگن برابر با 4.927±0.164 میلی سیورت (milliSievert,mSv) بود. مثانه در هر دو جنس بالاترین میانگین دوز ارگان را داشت که میانگین و انحراف معیار آن در مردان 64.71±17.15 میلی گری و در زنان 77.56±18.48 میلی گری بود (p<0.001).نتیجه گیری: مقادیر دوز موثر این آزمون در محدوده مقادیر گزارش شده از مطالعات پیشین و توصیه های International Commission on Radiological Protection (ICRP) است. با این حال، دوز پرتوی در اسکن سی تی، هنوز بیشترین سهم را در تصویربرداری پزشکی دارد. بر اساس اصل As low as reasonably achievable (ALARA) توصیه می شود که پارامترهای اسکن، به ویژه میلی آمپر ثانیه (mAs)، طوری انتخاب شوند که دوز بیمار حداقل و کیفیت تصویر حداکثر باشد. همچنین از سایر روش های تصویربرداری به عنوان جایگزین سی تی استفاده شود.

مقایسه ی بین محافظ های پرتوی با ضخامت ها و ساختارهای مختلف (به ویژه اندازه ی ذرات متفاوت مواد سازنده ی آنها) در انتخاب محافظ مطلوب برای بیمار جهت استفاده در آزمون های تصویربرداری پزشکی به ویژه سی تیاسکن کمک کننده است. در این مطالعه به منظور ساخت محافظ های پرتویی کامپوزیت برای پستان، پودر بیسموت در دانه بندی های میکرو و نانو با سیلیکون مخلوط شد. ابعاد محافظ ها cm 20 × cm 20، ضخامت آن ها mm 1 و درصد وزنی بیسموت در همه ی آ ن ها %10 بوده است. آزمون CT با دستگاه سی تی اسکن 16 مولتی اسلایس (TOSHIBA) با شرایط kVp 100، mA 50 و ضخامت اسلایس mm 5/0 و پیچ mm 1 و فانتوم قفسه سینه مؤنث با سایز پستان زن نرمال انجام گرفت. برای جلوگیری از ایجاد آرتیفکت در هنگام تصویربرداری، از یک لایه فوم به ضخامت cm 1 در زیر محافظ ها و بر روی فانتوم استفاده گردید. برای سنجش دز در نواحی سطح (معادل پوست) و لایه ی چهارم پستان فانتوم (معادل بافت غده ای) از قرص های TLD استفاده شد. نتایج نشان داد که به کارگیری میکروکامپوزیت بیسموت موجب کاهش %12و به کارگیری کامپوزیت نانوبیسموت باعث کاهش %4/18 در لایه پوست پستان گردید و هر دو کامپوزیت به طور معنی دار (05/0p<) موجب کاهش دز شدند. همچنین محافظ نوع نانوکامپوزیت بیسموت موجب کاهش بیشتر دز در مقایسه با نوع میکروکامپوزیت بیسموت شد. به علاوه تغییرات نویز کمتری در تصاویر CT با محافظ نانوکامپوزیت مشاهده گردید.

مقدمه: اشکال عمده سی تی اسکن دوز تابشی نسبتا بالا در مقایسه با دیگر روشهای تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس است. به دلیل پراکندگی، واگرایی باریکه و بهره وری محدود کلیماتور، دوز قابل ملاحظه ای به بافتهای مجاور می رساند. میزان دوز تابشی در اسکنر مولتی اسلایس بیشتر از تک اسلایس است و به دلیل اینکه اسکنرهای مولتی اسلایس به طور فزاینده ای از باریکه پهن استفاده می نمایند، اتاقکهای یونیزاسیون 100 میلیمتر که امروزه در اندازه گیری CTDI100 استفاده می شود، دیگر نمی توانند به طور صحیح کل پروفایل دوز پهنای اسلایس را اندازه بگیرند. در نتیجه دوز سی تی را کمتر از حد برآورد می کنند. از اینرو هدف تحقیق حاضر اندازه گیری ضریب دوزیمتری تصویربرداری توموگرافی کامپیوتری (CTDI) حاصل از دستگاه مولتی اسلایس (64 اسلایس) با استفاده از پلیمر ژل، دوزیمتری بر پایه تصویربرداری  (MRPD) MRIمی باشد که شاخص خوبی برای تخمین دوز متوسط بیمار را به هنگام سی تی اسکن می باشد.مواد و روش ها: برای اندازه گیری CTDI، با طراحی فانتوم و تهیه ژل MAGIC، تصویربرداری MRI بوسیله دستگاه 1.5 تسلا زیمنس با پامترهای تصویربرداری  TR=2000; ms TE=20-460ms; NEX=1; ST=2mmانجام گرفت. CTDI با استفاده از اتاقک یونیزاسیون با طول 100 میلیمتر (CTDI100) و همچنین به کمک ژل MAGIC با روش MRPD برای پهنای اسمی 10 و 40 میلیمتر اسکن توموگرافی کامپیوتری اندازه گیری شد.نتایج: اندازه گیریهای CTDI100 برای پهنای اسمی برش 10 و 40 میلیمتر اسکنر مولتی اسلایس با استفاده از اتاقک یونیزاسیون و ژل MAGIC، نشان دادند که اتاقک یونیزاسیون CTDI100 را به ترتیب 28.71 و 14.03 درصد نسبت به ژل کمتر تخمین می زند.بحث و نتیجه گیری: ژل دوزیمترهای پلیمری، این قابلیت را دارند که CTDI را در باریکه های پهن در سی تی اسکنر مولتی اسلایس اندازه گیری نمایند در حالیکه اتاقک یونیزاسیون 100 میلیمتر استاندارد به علت طول محدود، حتی برای پهنای باریکه 10 میلیمتر، قابل اعتماد نیست و دارای خطا می باشد. علاوه بر این بعلت سه بعدی بودن ژل دوزیمترها، می توان از پروفایل دوز بدست آمده اطلاعات ارزشمندی نظیر؛ ضخامت واقعی برش و بهره وری هندسی محور z را بدست آورد. همچنین علاوه بر پارامترهای مذکور تنها با استفاده از ژل دوزیمترها است که می توان درصد یکنواختی کلی و جزیی در صفحه برش را بدست آورد. نتایج این مطالعه نشان داد که MAGIC پلیمر ژل دوزیمتری بر پایه تصویربرداری MRI می تواند به عنوان یک روش تکمیلی در اندازه گیری دوزیمتری مرسوم اتاقک یونیزان مخصوصا در اندازه گیریهای بیشتر از دو میلیمتر مورد استفاده قرار گیرد.